Η μύτη είναι ένα πολύπλοκο όργανο όσον αφορά την κατασκευή του και τη λειτουργία του. Αποτελείται από δέρμα, οστό, χόνδρο, αιμοφόρα αγγεία και νεύρα. Είναι το όργανο της οσμής. Έχει σημαντικό ρόλο στην αναπνοή και έναν επίσης σημαντικό ρόλο όσον αφορά στην αισθητική του προσώπου. Κατέχει κεντρική θέση στο πρόσωπο και αντίστοιχη είναι η σημασία της όσον αφορά στη συμμετρία και την αρμονία αυτού. Παρόλο που πιο πολύ μπορεί να σας ενδιαφέρει το αισθητικό μέρος, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι, η δυσλειτουργία στη μύτη μπορεί να φέρει προβλήματα, που εκτός από αυτά της αναπνοής, είναι και άλλα όπως πονοκέφαλοι, μειωμένη όσφρηση, λοιμώξεις στην περιοχή και διάφορα άλλα.
Ανατομικά η μύτη σας χωρίζεται σε δύο μέρη. Το εξωτερικό μέρος και το εσωτερικό. Το εξωτερικό είναι η κατασκευή εκείνη που προεξέχει από το πρόσωπό σας. Το εσωτερικό είναι τα στοιχεία εκείνα που καλύπτονται από το εξωτερικό μέρος και εισχωρούν στην κοιλότητα του προσώπου.
Η εσωτερική κοιλότητα της μύτης.
Το εσωτερικό μέρος της μύτης επεκτείνεται βαθιά μέσα από τα οστά του κρανίου, ενώνεται με τα ιγμόρια, που είναι οστέινες κοιλότητες στο κεντρικό σας πρόσωπο και καταλήγει μέχρι τον φάρυγγα. Όλη αυτή η κατασκευή χωρίζεται στα δύο με ένα κάθετο τοίχωμα που ονομάζεται διάφραγμα. Πρόκειται για το τοίχωμα που διαχωρίζει τα δύο ρουθούνια σας και το οποίο επεκτείνεται μέχρι βαθιά στην ρινική κοιλότητα.
Η αίσθηση της οσμής έχει να κάνει με ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον, που μεταφέρονται με τον αέρα μέσα στην μύτη μας και ανιχνεύονται από εκατομμύρια μικρά νεύρα, τα οποία βρίσκονται στην πάνω επιφάνεια της κοιλότητας της μύτης. Αυτά τα νεύρα οδηγούν τα ερεθίσματα στον εγκέφαλο, ο οποίος είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις οσμές ανάμεσα σε χιλιάδες από αυτές. Κάποια άτομα έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένη την αίσθηση της οσμής και κάποια άλλα υποφέρουν από ανοσμία, δηλαδή από απώλεια της αίσθησης της οσμής.
Ένας άλλος ρόλος της κοιλότητας της μύτης είναι όσον αφορά στο αναπνευστικό σύστημα. Έχει την ιδιότητα να προσλαμβάνει τον αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον, να λειτουργεί σαν φίλτρο, που τον καθαρίζει από διάφορα σωματίδια και να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του, πριν αυτός περάσει στους πνεύμονες. Οι τρίχες που βρίσκονται στα ρουθούνια σας χρησιμεύουν για να συγκρατούν τη σκόνη και μικροσκοπικά σωματίδια. Άλλα τέτοια σωματίδια φιλτράρονται σε ακόμα πιο εσωτερικό επίπεδο στη μύτη. Επίσης η ρινική κοιλότητα έχει πολλές πτυχώσεις, που χρησιμεύουν ώστε να στροβιλίζεται ο αέρας γύρω από αυτές και κατά αυτό τον τρόπο να έχει το χρόνο να θερμανθεί και να υγρανθεί, όσο χρειάζεται, πριν φτάσει στους πνεύμονες. Αυτές πτυχώσεις ονομάζονται ρινικές κόγχες.
Μία άλλη ανατομική μονάδα μέσα στην ρινική κοιλότητα είναι τα ιγμόρια. Αυτά είναι κοιλότητες που επικοινωνούν με τη ρινική κοιλότητα και είναι καλυμμένες από βλεννογόνο (η μεμβράνη που καλύπτει εσωτερικά την μύτη). Αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην ύγρανση και θέρμανση του αέρα. Επίσης επειδή είναι κενές περιοχές μειώνουν το βάρος του κεφαλιού και συμμετέχουν στη χροιά της φωνής.
Η ρινική σας κοιλότητα ενώνεται με το εσωτερικό μέρος του αυτιού. Αυτό γίνεται μέσω μίας μικρής λεπτής σωλήνας που ονομάζεται ευσταχιανή σάλπιγγα. Αυτή αποτελεί την επικοινωνία μεταξύ αυτιού και ρινικής κοιλότητας στο πάνω μέρος του φάρυγγα. Η ύπαρξή της είναι ο λόγος για τον οποίο όταν έχουμε κάποια μόλυνση στον φάρυγγα αισθανόμαστε να επηρεάζεται και η ακοή μας (βουλωμένα αυτιά) ή μερικές φορές καταλήγουμε σε ωτίτιδα. Οι ευσταχιανές σάλπιγγες ρυθμίζουν την πίεση του αέρα μέσα στο έσω αυτί σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον.
Ανατομία του έξω τμήματος της μύτης.
Όταν κάνουμε ρινοπλαστική επιφέρουμε αλλαγές στο εξωτερικό μέρος της μύτης και γι’ αυτό καλό είναι κανείς να κατανοήσει την ανατομία της περιοχής. Το εξωτερικό μέρος της μύτης είναι κατά βάση ένα τρισδιάστο όργανο σε σχήμα πυραμίδας. Αποτελείται από ένα σκελετό ο οποίος είναι κατασκευασμένος από οστά και χόνδρο. Ο σκελετός αυτός καλύπτεται εξωτερικά με δέρμα και εσωτερικά με βλεννογόνο.
Η γραμμή που ξεκινάει από το κατώτατο μέρος του μετώπου και καταλήγει στην κορυφή της μύτης ονομάζεται ράχη της μύτης. Στο πάνω μέρος ο σκελετός του αποτελείται από οστά, ενώ στο κάτω μέρος από χόνδρο. Ο χόνδρος, που βρίσκεται στην κορυφή της μύτης, αποτελείται από πέντε τμήματα που ενώνονται με μεμβράνες.
Το διάφραγμα είναι ένα επίπεδο τοίχωμα το οποίο χωρίζει τα δύο ρουθούνια και αποτελείται από χόνδρο.
Το δέρμα στη ράχη και στα πλάγια της μύτης είναι λεπτό και γίνεται πιο παχύ όσο προχωρούμε προς την κορυφή και τα ρουθούνια. Επίσης στην κορυφή (ακρορίνιο) και τα ρουθούνια έχει περισσότερους ιδρωτοποιούς και σμηγματογόνους αδένες σε σχέση με άλλα μέρη του προσώπου.
Τα διάφορα στοιχεία που αποτελούν τον σκελετό της μύτης πχ. διάφραγμα βρίσκονται σε μία ισορροπία μεταξύ τους. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, όταν επεμβαίνουμε σε ένα συγκεκριμένο σημείο, τότε αλλάζει όλη αυτή η ισορροπία και το πιθανότερο είναι να πρέπει να επέμβει κανείς και σε άλλα στοιχεία της μύτης, προκειμένου να δημιουργήσει μία καινούργια ισορροπία στον επιθυμητό βαθμό. Πολλά άτομα για παράδειγμα εντοπίζουν το πρόβλημα στην ράχη της μύτης και νομίζουν ότι αφαιρώντας μόνο την ράχη θα μπορέσουν να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αντίθετα, στις περιπτώσεις όπου επεμβαίνουμε στη ράχη της μύτης, πρέπει αναγκαστικά να επέμβουμε σχεδόν σε όλα τα στοιχεία αυτής, για να φέρουμε μία καινούργια ισορροπία. Διαφορετικά η μύτη θα φαίνεται ασύμμετρη, ως προς τις υπόλοιπες διαστάσεις της. Για τον λόγο αυτό ο πλαστικός χειρουργός θα πρέπει να έχει πολύ καλή γνώση των ισορροπιών που έχουν τα διάφορα στοιχεία της μύτης μεταξύ τους.